Op 25 oktober bezocht de NVVN Patrick van Weerelt bij zijn betoverende kasteeltje genaamd Haus Carstanjen, waar het UN System Staff College (UNSSC) Knowledge Centre for Sustainable Development is gehuisvest. Dit kenniscentrum van de VN, gesitueerd in Bonn, verzorgt trainingen over de inhoud van de 2030 Agenda voor duurzame ontwikkeling en het Parijse klimaatakkoord voor VN staff en sinds kort ook voor overheden en het bedrijfsleven. Van Weerelt is het Hoofd van UNSSC in de Duitse VN-stad. Sietse Blom interviewde hem over zijn werkzaamheden in Bonn, de toekomstplannen van UNSSC en de recente benoeming van prominent VN-topdiplomate Sigrid Kaag.
Van Weerelt heeft twee jaar geleden zijn intrek genomen in Haus Carstanjen (zie afbeelding). Hij mocht in dit royale onderkomen werken aan het uitbreiden van de activiteiten van UNSSC dmv het opzetten een nieuw thematisch kenniscentrum, het UNSSC Knowledge Centre for Sustainable Development. Dit heeft de organisatie geen windeieren gelegd. Allesbehalve zelfs, want onder leiding van Van Weerelt heeft de organisatie veel partners van buiten gegenereerd om trainingen aan te geven en om kennisoverdracht aan te verschaffen. Ik vroeg hem naar zijn plannen met UNSSC voor de komende tijd.
Van Weerelt: naast de gebruikelijke trainingen aan VN-medewerkers, richt UNSSC zich sinds kort ook op bedrijven, filantropische en maatschappelijke organisaties en academici. Ik heb gemerkt dat er een grote markt bestaat voor de kennis die UNSSC in huis heeft. UNSSC is dan ook voor financiering niet afhankelijk van ‘de VN’, maar krijgt haar inkomsten uit deze trainingen en cursussen. Op dit moment is Van Weerelt bijvoorbeeld ook in gesprek met het midden- en kleinbedrijf (MKB) in Nederland. UNSSC werkt samen met de Dutch Network Group op dit terrein. Volgens hem is een groot deel van het MKB geïnteresseerd in duurzaamheid en zouden veel bedrijven graag verduurzamen. Echter, hoe zij dit moeten aanpakken is veelal onduidelijk. Kleine bedrijven beschikken vaak niet over een aparte afdeling of specialist die de duurzame activiteiten op zich neemt. Dat is waar UNSSC een rol kan spelen. Door kennisoverdracht en het geven van trainingen en cursussen, ofwel simpelweg in gesprek te gaan met het MKB, geeft UNSSC handvatten en tips die verduurzaming mogelijk maken. Op deze manier draag je daadwerkelijk bij aan duurzame ontwikkeling via de private sector.
De gracieuze gastheer was erg open over wat er volgens hem moet veranderen binnen de VN. Hij is het daarin eens met de zienswijze van aanstaand minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Sigrid Kaag dat er betere samenwerking en coördinatie zou moeten zijn tussen VN-organisaties, door actief te streven naar een functioneel concept van ‘One UN’. In Libanon streeft Kaag hier zelf al lang naar. De eilandjes waarop VN-organisaties opereren bemoeilijken in veel landen nog altijd het boeken van ‘scalable’succes stelt Van Weerelt. Hij verwacht op dit gebied veel van Kaag en benadrukt dat als iemand het moet lukken om van buitenaf deze samenwerking aan te sturen binnen de VN, dan is zij dat.
Op het gebied van de implementatie van de 2030 Agenda voor duurzame ontwikkeling en de SDGs vindt Van Weerelt dat de nadruk te veel ligt op de individuele SDG’s. Hierdoor ‘claimen’ organisaties een specifiek SDG dat bij hun doelstelling past en ‘cherry-picken’ overheden de SDG’s die het beste aansluiten bij het beleid dat zij toch al voeren. Zo blijft de transformatieve werking waar de doelen voor aangenomen zijn grotendeels uit. Het is belangrijk zegt van Weerelt om te benadrukken dat de SDG’s deel uit maken van een bredere visie die lidstaten hebben verwelkomd, namelijk Agenda 2030. “Agenda 2030 is een politiek, economisch, sociaal maatschappelijke agenda en we moeten er voor waken dat we het niet slechts benaderen als technocratische richtlijn die zogenaamd politiek neutraal is. Het is echt een prachtige agenda die bij dient te dragen aan een betere toekomst voor eenieder”.
Het is daarom ook belangrijk om meer verbanden tussen het werk van verschillende organisaties en disciplines te benadrukken en met een breed scala aan actoren te werken aan het bereiken van de doelstellingen. Gebaseerd op de 2030 Agenda zou beleid meer gebaseerd moeten worden op de 5 elementen (in het engels de 5P’s) voor duurzame ontwikkeling, People, Planet, Prosperity, Partnership en Peace. De 5 elementen bieden ook een toegankelijker handvat voor beleidscoherentie, en dat zou ook in Nederland wellicht van pas kunnen komen.
Vervolgens doken we wat dieper in de recente kabinetsformatie in Nederland. En dan met name de benoeming van VN-prominent Sigrid Kaag als minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Van Weerelt verwacht veel van haar voor wat betreft ondertseuning van UN Reform. “Ze heeft de drive, kennis en wat het meest belangrijke is, ze kent de ontwikkelingswereld en het VN-systeem vanbinnen en -buiten. Wat betreft de VN weet ze ook precies welke nuances benadrukt dienen te worden. Ze is uitermate geschikt om bij te dragen aan de versterking van de organisatie en de coördinatie en samenwerking tussen VN-instellingen.”
In het regeerakkoord is volgens van Weerelt helaas te weining aandacht voor Agenda2030. Duurzame ontwikkeling lijkt synoniem aan klimaat, en er wordt slechts een keer gerefereerd aan de SDGs (niet aan Agenda 2030!) en dan ook nog slechts in de context van ontwikkelingssamenwerking. Dit op zichzelf ondermijnt reeds het universele karakter van de 2030 Agenda want dit is niet slechts een agenda voor het “globale Zuiden”. Hoewel hij de keuze om een minister voor Klimaat aan te stellen toejuicht had hij graag meer concrete plannen van de regering gezien die bijdragen aan de bredere context die duurzame ontwikkeling vereist. Voor de zetel die Nederland vanaf 2018 zal bekleden in de Veiligheidsraad hoopt hij dat Nederland zich ook zal inzetten op thema’s die in de Veiligheidsraad doorgaans minder behandeld worden, zoals de directe dwarsverbanden tussen vrede en veiligheid en duurzame ontwikkeling en klimaat. ‘Ideaal zou zijn als Nederland haar positie zou benaderen vanuit de filosofie van de 5P’s!’ Zoals VN Secretaris-Generaal Antonio Guterres onlangs stelde: “when we achieve human rights and human dignity for all people they will build a peaceful, sustainable and just world”.
Van Weerelt zal de komende tijd meer betrokken zijn bij de activiteiten van de NVVN in Nederland. Voor het eerst sinds VN plaatsingen in Geneve, Pretoria, New York, Dakar en Turijn is hij namelijk ‘in de buurt’ actief, bij onze Oosterburen! Will je meer weten over het UNSSC Knowledge Centre for Sustainable Development ga dan naar: http://www.unssc.org/sites/unssc.org/files/kcsd_brochure.pdf